Recenzje

Lęk i odraza w Berlinie

Kamil Giedrys
Alkoholizm, narkomania oraz inne nałogi to tematy powszednie szeroko rozumianej kultury. Siła skłaniająca człowieka do stoczenia się po równi pochyłej uzależnienia fascynuje czytelników od lat, co rusz dostarczając słodko-gorzkich emocji. Choć obserwacja tego tragicznego procesu jest zazwyczaj historią o słabości ludzkiej natury, w pewnych fabułach nie sposób nie spostrzec w nierównej walce człowieka z używkami groteskowego komizmu. Takich też doznań dostarcza nam lektura Pijaka Hansa Fallady i Jakoba Hinrichsa.

Hans Fallada i Jakob Hinrichs: Pijak
Non Stop Comics

Kamil Giedrys

Muzyka komiksu
Choć komiks łączy w sobie obraz i tekst, dla niektórych to za mało. Pokusą artystów jest poszukiwanie nowych środków wyrazu, wykraczanie poza znane style, a nawet – ku uciesze tłumów – łamanie zasad. W komiksie A wszystko to fado! Nuno Saraiva podąża nieoczywistą ścieżką harmonii między muzyką a rysunkowymi opowieściami. Mimo ponadprzeciętnej skali wyzwania ku naszemu zaskoczeniu na stronach portugalskiego albumu przedstawiono jedyny w swoim rodzaju komiksowy teledysk.

Nuno Saraiva: A wszystko to fado!
Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW

Ryś królikowi przyjacielem

Jakub Jankowski
Konkurs im. Janusza Christy przynosi niesamowite efekty. Choć nie wszystkie nagrodzone do tej pory komiksy zostały wydane, to i tak trzy edycje zaowocowały kolejnymi pakietami albumów skierowanych do dzieci. To łącznie już ponad dwadzieścia wydanych komiksów, wśród których znajdziemy ogromną różnorodność fabularną i graficzną oraz nie tylko „jednoalbumowce”, ale i serie komiksowe. Jedną z tych serii jest Rysiek i Królik tworzony przez tercet Łukasz Piotrkowicz (scenariusz), Krzysztof Budziejewski (rysunki) i Katarzyna Urbaniak (kolor). Pierwszy tom, W szortach, wprowadził nas w świat dwóch szkolnych przyjaciół za pomocą migawek, tytułowych „szortów”. Drugi, Pasztet z trocin, jest pełnometrażową historią albumową opowiedzianą na czterdziestu ośmiu stronach.

Łukasz Piotrkowicz, Krzysztof Budziejewski i Katarzyna Urbaniak:
Rysiek i Królik t.2: Pasztet z trocin
Egmont Polska

Ludzkie oblicze śmierci

Rafał Christ
Do nowego wydania zbiorczego Śmierci trafiły wszystkie historie z kostuchą, jakie wyszły spod pióra Neila Gaimana. W komiksie personifikacja największego lęku każdego człowieka nie ma nic wspólnego ze zwyczajowymi wyobrażeniami o śmierci. I chociaż opowieści pozornie łączy jedynie postać protagonistki, są one powiązane również – a może przede wszystkim – tematycznie. Prezentując przygody głównej bohaterki, autor, nieco przekornie, mówi o wartości życia.

Neil Gaiman, Chris Bachalo, Mark Buckingham, Dave McKean, Mark Pennington i Steve Oliff: Śmierć
Egmont Polska

Pogujący rycerze i stage diving królików

Jakub Jankowski
Przemysław Wechterowicz i Bartosz Minkiewicz spotkali się już kiedyś w podobnych rolach: Wechterowicz napisał, a Minkiewicz zilustrował Wilka, psa i owce. Teraz powracają w bajce na opak, „jakiej jeszcze nie było”. Czy aby na pewno nie było? Jestem przekonany, że pewności co do takich faktów nie zdradza się we wstępie do recenzji. Na pewno (to można zdradzić) jest to ilustrowana książka z rodzaju śmiesznych, której śmieszność zaczyna się już na okładce. W wolnej chwili zerknijcie na jej czwartą stronę i pomóżcie pożartym przez smoka rycerzom odnaleźć wyjście z jego brzucha. Zdradzić należy jeszcze, że poniższa recenzja może ujawnić pewne szczegóły misternie utkanej opowieści, chociaż ukazuje się w bezpiecznym oddaleniu od daty wydania recenzowanej pozycji, więc zapewne wszyscy czytający recenzję przeczytali wcześniej już jej przedmiot.

Przemysław Wechterowicz i Bartosz Minkiewicz: Królewna z wieży
Prószyński i S-ka
Wydawnictwo Komiksowe

Dla każdego coś mądrego

Jakub Jankowski
Komiks To nie jest las dla starych wilków ukazał się w roku 2016, więc zapewne większość „psychofanów” twórczości Tomasza Samojlika już dawno w swojej kolekcji go posiada. Jeśli ktoś wpisał sobie ten zakup na listę życzeń, to zapewne w międzyczasie utonął w stercie innych publikacji dziecięcych. Patrząc jednak na wysyp komiksów z tego segmentu, które w sporych dawkach serwują nam wydawcy (m.in. Egmont i komiksy z konkursu im. Janusza Christy, Krótkie Gatki od Kultury Gniewu etc.), należy przyznać, że Samojlikowi dorównuje mało który twórca. Jego inteligentny, ale mimo to nie przeintelektualizowany humor (ani nie przekontekstualizowany – u Samojlika odwołania do innych tekstów to tylko ozdobniki, które nie zaburzają i nie zubożają doświadczenia czytelniczego, a ich znajomość nie stanowi sine qua non odczytania drugiego dna dzieła) oraz wiedza przyrodnicza działają cuda.

Łukasz Piotrkowicz, Krzysztof Budziejewski i Katarzyna Urbaniak:
Rysiek i Królik t.2: Pasztet z trocin
Egmont Polska

W głębi wspomnień

Kamil Giedrys
Underwater Welder to opowieść o otchłani bolesnych wspomnień, z którymi człowiek może borykać się całe życie. Jeff Lemire jest autorem swobodnie lawirującym między głównym nurtem wydawniczym – choćby w takich komiksach jak Animal Man czy Green Arrow – a twórczością niezależną, bogatą w wątki autobiograficzne (co udowodnił w Opowieściach z Essex County). Ogromny bagaż doświadczeń to znak rozpoznawczy młodego Kanadyjczyka, który w swoim kolejnym autorskim albumie opanował do perfekcji umiejętność budowania napięcia i snucia bardzo osobistych, nieocierających się o pretensjonalność historii.

Jeff Lemire: Underwater Welder
Top Shelf Comix

Ilustrowane kompendium relacji amerykańsko-arabskich (i jeszcze kilku innych)

Paweł Panic
W momencie, kiedy piszę tę recenzję, trwa kryzys dyplomatyczny na Bliskim Wschodzie, polegający na izolacji Kataru przez państwa regionu. Wydarzenie to idealnie oddaje specyfikę bliskowschodniej polityki ujętej w dwóch pierwszych tomach Najlepszych wrogów. Dzisiaj Bliski Wschód w powszechnej świadomości kojarzy się z terroryzmem, ale w swoim dziele Jean-Pierre Filiu i David B. pokazują nieco inne oblicze tej części świata. Przede wszystkim według nich to arena ścierania się ambicji kolejnych potęg: najpierw kolonialnych, a później zimnowojennych. W konfliktach tych stałym graczem zawsze pozostawały Stany Zjednoczone – państwo, które jak żadne inne odcisnęło swoje piętno na ziemiach leżących na styku trzech kontynentów.

Jean-Pierre Filiu i David B.: Najlepsi wrogowie (tomy 1. i 2.)
Kultura Gniewu

Miesiąc miodowy na safari – pasożyty, toksyny i zakochani

Kamil Giedrys
Trudno ująć znaczenie podróży w kilku słowach. Błahe przemieszczanie się z miejsca na miejsce może być pretekstem do przemyśleń, odnajdywania siebie, źródłem wielu emocji. Nic tak nie pobudza jak zmiana otoczenia, to dzięki niej możemy spojrzeć na naszą codzienność z innej perspektywy. Fantazją współczesnego człowieka jest ucieczka od codzienności, obowiązków, poświęceń i powtarzalnych czynności. Wyobrażamy sobie, że można po prostu wyjechać, znaleźć się w innym, niezwykłym miejscu, które stanie się naszym nowym domem, zupełnie innym od poprzedniego. Jesse Jacobs w albumie Miesiąc miodowy na safari wysyła nas w przewrotną i jedyną w swoim rodzaju podróż. Konsekwentnie zaskakująca i niesamowita turystyczna ekspedycja celnie diagnozuje ludzką kondycję.

Jesse Jacobs: Miesiąc miodowy na safari
Kultura Gniewu

Pocztówka z PRL-u

Paweł Panic
Kot, miniseria Michała Rzecznika i Leszka Wicherka, już samym tytułem nawiązuje do Kapitana Żbika. Kolejne zbieżności to tematyka milicyjna, lata akcji, a nawet format wydania. Przy bliższym kontakcie okazuje się jednak, że sięgając do historycznych wzorców, autorzy postanowili stworzyć komiks na wskroś współczesny, który doskonale wpisuje się w niesłabnącą modę na klimaty retro.

Michał Rzecznik i Leszek Wicherek: Kot (t. 1 i 2)
Widnokrąg

Totalnie nie nostalgia – Totalnie niełatwa historia

Kamil Giedrys
A.D. 2017 – od dłuższego czasu polski rynek wydawniczy zasilany jest masą coraz to lepszych rodzimych albumów. Nie ulega wątpliwości, że coś się jednak ruszyło i nie warto już pytać: kto zabił polski komiks. Mimo wszystko mówimy jednak o dość hermetycznym świecie fanów i twórców obdarzonych wspólnymi gustami i znającymi się od podszewki. Komiksy znad Wisły, choć nie odstają poziomem od zagranicznej konkurencji, z wielkim trudem przebijają się do masowej świadomości, a wielu zwykłych zjadaczy chleba wciąż kojarzy ten rodzaj sztuki tylko i wyłącznie z dziecięcą rozrywką. Ten stan rzeczy, pozornie niemożliwy do przezwyciężenia, na naszych oczach zaczyna się zmieniać. A to za sprawą Wandy Hagedorn i Jacka Frąsia, którzy we właściwym momencie uderzyli w odpowiednią strunę, z pełnym impetem włączając się do dyskusji na trudne tematy w tak bardzo podzielonym kraju.

Wanda Hagedorn i Jacek Frąś: Totalnie nie nostalgia. Memuar
Wydawnictwo Komiksowe
Kultura Gniewu

Wybrzmiewanie – Mute. on/off

Kamil Giedrys
Sebastian Skrobol w albumie Mute. on/off prezentuje owoce artystycznego rozwoju, jaki dokonał się w jego twórczości na przestrzeni ostatnich lat. Za sprawą charakterystycznej kreski zabiera nas w świat fantastycznych historii w większości napisanych przez Bartosza Sztybora i Dennisa Wojdę. Opowieści zdominowane przez duchy, potwory i inne niesamowite postacie czerpie obficie z popkulturowego dorobku lat dziewięćdziesiątych minionego wieku, sprawiając, że jesteśmy świadkami różnorodności niemal równej asortymentowi ówczesnych wypożyczalni filmów VHS. Jednak przede wszystkim jest to podróż po szlaku kiełkującego talentu – styl Skrobola z każdą kolejną pracą nabiera wyrazu, a sam rysownik – pewności siebie.

Dennis Wojda, Bartosz Sztybor, Sebastian Skrobol: Mute. on/off
Wydawnictwo Komiksowe
Zamów magazyn!
Numer 35 jest już dostępny

Kontakt / Redakcja

Zeszyty Komiksowe

ul. Geodetów 30
60-447 Poznań

Redaktor naczelny:
Michał Traczyk
Redaktorzy:
Dominika Gracz-Moskwa (zastępczyni redaktora naczelnego),
Krzysztof Lichtblau,
Założyciel i honorowy redaktor naczelny:
Michał Błażejczyk
Rada naukowa:
prof. dr hab. Jerzy Szyłak, dr hab. Paweł Sitkiewicz,
dr hab. Wojciech Birek, dr Adam Rusek
Dział recenzji:
Damian Kaja, Michał Czajkowski, Dominika Mucha
Korekta:
Martyna Pakuła
Wydawcy:
Fundacja Instytut Kultury Popularnej
i Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu
E-mail redakcji:
redakcja@zeszytykomiksowe.org
Numer ISSN: 1733-3008